نکات مهم مطالعات اجتماعی ــــ پایه هشتم ــــ درس 6

نکات مهم درس 6 اجتماعی هشتم


چه کسانی از نوجوانان در برابر آسیب ها و تهدیدات، محافظت می کنند؟

خود , خانواده , مدرسه , قانون

خود : هر فرد نسبت به بدن و روح و روان خود مسئول است.و باید از اعمال و رفتاری که به سلامتی بدنی و روانی او لطمه می زند، پرهیز کند .البته در این راه باید همیشه از خداوند متعال و ائمّه معصومین که بهترین وسیله و راه نجات هستند کمک بگیریم و از طریق نماز و دعا و نیایش از خدا و واسطه های فیض الهی بخواهیم تا ما را یاری کنند که در راه راست حرکت کنیم و در مقابل وسوسه های شیطانی تسلیم نشویم.

خانواده :مادر، مسئولیت مراقبت از فرزندان و فراهم کردن امکانات زندگی برای آنها را دارند. پدر و مادر در تربیت ومراقبت فرزندان، حق قانونی دارند آنها حق دارند تا زمانی که فرزندانشان مستقل نشده اند، بر فعالیت های آنها نظارت دقیق داشته باشند.

مدرسه: معلمان و مسئولین مدرسه نیز مانند پدر و مادر، مسئولیت مهم و قانونی مراقبت از نوجوانان را در برابر آسیب های اجتماعی به عهده دارند. آنها نوجوانان را برای داشتن زندگی شایسته، تربیت می کنند.

قانون: قانون از حقوق همه افراد از جمله نوجوانان حمایت می کند. نیروی انتظامی (پلیس) برای برقراری امنیت و حفاظت از مردم تلاش و با کسانی که قوانین را نقض کنند، برخورد می کند . البته، پلیس قانون وضع نمی کند وقدرت نامحدود هم ندارد بلکه پلیس نیز در چارچوب قوانین و تا جایی که قانون به او اجازه می دهد، باید بااقتدار عمل کند.

علت به وجود آمدن اختلافات در جامعه

در هر جامعه ای اختلافاتی بین افراد به وجود می آید. این اختلافات ممکن است در اثر :

  • آگاه نبودن و ندانستن قانون پیش بیاید . 
  • یا افرادی عمداً از قانون سرپیچی کنند.

قوه قضائیه

هر جامعه ای باید نهادی وجود داشته باشد تا :

  • عدالت اجتماعی را برقرار می کند
  • براجرای قوانین نظارت می کند
  • با متخلفان برخورد کند وآنها را مجازات کند

قوه قضائیه پشتیبان حقوق فردی و اجتماعی افراد است.

انتخاب رئیس قوه قضائیه

طبق قانون اساسی، رئیس قوّه قضائیه از سوی رهبر جمهوری اسلامی به مدت پنج سال انتخاب می شود رئیس قوّه قضائیه باید فردی مجتهد، عادل، آگاه به امور قضایی و مدیر و مدبّر باشد

برای حل اختلاف چکار باید کرد؟

یکی از مهم ترین وظایف قوه قضائیه، حل کردن اختلافات مردم است. بهتر است در درجه اول از راه مسالمت آمیز و گفتگو اختلافات حل شود و در این راه از افراد باتجربه تر و ریش سفیدان فامیل و شورای حل اختلاف محلّه کمک بگیرند.در صورتی که نتیجه ای حاصل نشد به دادگاه مراجعه نمایند. هیچ گاه افراد نباید برای گرفتن حق خود، به طور خودسرانه یا از راه نزاع عمل کنند .

انواع دعاوی (اختلافات) : کیفری و حقوقی

در دعاوی کیفری : دادگاه برای فردی که مرتکب جرمی شده است ، مجازات تعیین می کند. فحاشی، افترا،قدرت نمایی، غصب عنوان

مثال: در محله آقای صادقی فردی در منزل شخصی اش افراد بیمار را می پذیرد و از آنها حق ویزیت دریافت می کند. این فرد مجوز نظام پزشکی ندارد.

در دعاوی حقوقی : دادگاه مجازاتی تعیین نمی کند بلکه افراد را ملزم می کند که تکالیفشان را انجام دهندیا حقوق قانونی دیگران را بدهند .

مثال: آقای سعیدی ادعا می کند بخشی از زمین کشاورزی آقای محسنی را خریده و در آن درختکاری نموده است اما آقای محسنی می گوید مقدار زمین تصرف شده مطابق با سندی که تنظیم شده، نیست.

کار قاضی

در دادگاه، قاضی مدارك خواهان (شاکی) و خوانده را مطالعه می کند و از آنها می خواهد تا دلیل خود را بیان کنند. قاضی باید فردی عادل و آشنا با قوانین باشد.

وکیل به چه کسی گفته می شود؟

در همه دادگاه ها افراد حق دارند فردی را به عنوان وکیل انتخاب کنند تا از حقوق آنها دفاع کند . وکیل کسی است که در رشته حقوق درس خوانده و به قوانین آشناست و پروانه (اجازه نامه) وکالت دارد .

اگر کسی توانایی مالی نداشته باشد که وکیل بگیرد، می تواند از دادگاه درخواست وکیل کند.

افراد می توانند قبل از نوشتن شکایت در مجتمع های قضایی، با مشاور حقوقی در آن مجتمع مشورت کنند تا بدانند چگونه شکایت خود را مطرح کنند .

سوالات تستی| اجتماعی| پایه ششم|درس 1

جواب درست با سبز نشان داده می شود.


1- یکی از مهمترین نیاز های ما چیست؟

1)دوستی       2) استعداد      3)شادی        4) بازی کردن

2- خداوند کدام مورد را در سرشت انسان ها قرار نداده است؟

1) محبت کردن    2) برقراری ارتباط         3)‌ بخیل بودن        4) محبت دیدن

3- انسان از هم نشینی و صحبت با ............... لذّت می برد.

1) همه ی نزدیکان  2) افراد نادان    3) دوستان خوب     4) سخن چینان

نمونه سوالات علوم با جواب  ((پایه ششم))

توجه: فایل ها به صورت WORD هستند.


دانلود نمونه سوالات علوم درس 1 ((پایه ششم))

دانلود نمونه سوالات علوم درس 2 ((پایه ششم))

دانلود نمونه سوالات علوم درس 3 ((پایه ششم))

دانلود نمونه سوالات علوم درس 4 ((پایه ششم))

بقیه به زودی

بقیه به زودی

بقیه به زودی

بقیه به زودی

بقیه به زودی

بقیه به زودی

فهرست مطالب | تاریخ ادبیات فارسی | پایه ششم

تاریخ ادبیات درس 17 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 16 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 15 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 14 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 12 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 11 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 10 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 9 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 8 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 6 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 5 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 4 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 3 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 2 فارسی ((پایه ششم)) 
تاریخ ادبیات درس 1 فارسی ((پایه ششم)) 
 

تاریخ ادبیات درس 17 فارسی ((پایه ششم))

بزرگمهر بختگان :

بزرگمهر بختگان وزیر خردمند انوشیروان بود . وی در ابتدا برای آموزش و پرورش هرمز فرزند انوشیروان گماشته شده بود ولی بعدها به وزارت رسید . او اسرار شطرنج را کشف کرد .

ابوالفضل بیهقی :

داستان ستاره ی روشن از کتاب « تاریخ بیهقی » با « تاریخ مسعودی » نوشته ی ابوالفضل بیهقی است .موضوع آن تاریخ پادشاهی مسعود غزنوی پسر سلطان محمود غزنوی است.

هوشنگ مرادی کرمانی (1323) :

در روستای سیرج کرمان دیده به جهان گشود ، تاکنون کتاب های بسیاری از او منتشر شده است که معروف ترین آنها : مجموعه ی ۵ جلدی « قصه های مجید » ، « داستان خمره و آب انباره است . وی هم اکنون عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی است .

نظامی گنجه ای :

شاعر و داستان سرای ایرانی قرن ششم هجری است . وی به عنوان پیشوای داستان سرایی در ادب فارسی شناخته می شود . «مخزن الاسرار» ، « لیلی و مجنون » و « خسرو و شیرین» از آثار اوست .

تاریخ ادبیات درس 16 فارسی ((پایه ششم))

واعظ کاشفی (910 - 840 ه . ق) :

حسین بن علی بیهقی سبزواری واعظ ملقب به کمال الدین ، دانشمند ، واعظ و نویسنده ی معروف قرن نهم در سبزوار بود . کتابهای « انوار سہیلی ، الروضة الشهدا » و « فتوت نامه ی سلطانی » از آثار اوست .


شاهنامه :

اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی ، یکی از بزرگترین حماسه های جهان و شاهکار حماسه ی ملی ایرانیان است . شاهنامه اثری است منظوم که حدود پنجاه هزار بیت دارد . سرودن آن حدود سی و و سال طول کشیده است .


 

تاریخ ادبیات درس 15 فارسی ((پایه ششم))

پروین اعتصامی (1320 - 1285) :

نام اصلی او رخشنده می باشد . وی در تبریز دیده به جهان گشود . پدرش یوسف اعتصامی معروف به اعتصام الملک ، از نویسندگان بنام ایران و مدیر مجله ای به نام بهار بود . اولین اشعار پروین نیز در همین مجله منتشر شد . سروده های پروین در زمینه ی موضوعات اجتماعی ، اخلاقی و انتقادی است و حالتی اندرزگونه دارد . آرامگاه وی در شهر قم ، کنار صحن مبارک حضرت معصومه ( س ) قرار گرفته است .


 

تاریخ ادبیات درس 14 فارسی ((پایه ششم))

قیصر امین پور (1386 - 1338 ه . ش) :

شاعر معاصر و از شاعران برجسته ی انقلاب اسلامی بود . مجموعه شعرهای‌ « به قول پرستو » « کوچه ی آفتاب » ، « تنفس صبح » و « آینه های ناگهان » از آثار اوست.  او در سال ۱۳۶۸ موفق به کسب جایزه ی نیما یوشیج موسوم به مرغ آمین بلورین شد .

مرزبان نامه:

کتابی است شامل داستان ها و حکایت هایی به زبان حیوانات با محتوایی پند آمیز که مرزبانین رستم شروین پریم آن را در اواخر قرن چهارم به مازندرانی کهن ( طبری ) تألیف کرد و سعدالدين وراوینی در قرن ششم آن را به فارسی دری بازگرداند .

مهدی آذر یزدی:

نویسنده ی معاصر ، پنج کتاب در مجموعه ی « قصه های خوب برای بچه های خوبه و پنج کتاب کوچکتردر مجموعه ی اقضه های تازه از کتاب های کینه و حکایت منظومی ( شعر ) به نام « شعر قند و عسل » از اوست

تاریخ ادبیات درس 12 فارسی ((پایه ششم))

قابوس نامه :

کتابی است پند آموز و نوشته ی عنصر المعالی کیکاووس است . وی این کتاب را برای فرزندش گیلانشاه نوشته است و موضوعات آن مربوط به تربیت فرزند ، رسوم لشکرکشی ، مملکت داری و آداب اجتماعی و دانش و فن است .


 

سیاست نامه :

کتابی است به فارسی اثر خواجه نظام الملک توسی وزیر سلجوقیان . این کتاب ۵۰ فصل دارد .


 

شهریار (1367 - 1285 ه . ش) :

محمدحسین بهجت تبریزی متولد ۱۲۸۵ ه . ش در شهر تبریز است . او نخست در رشته ی پزشکی تحصیل کرد و پس از چندی ، پزشکی را رها کرد و به شعر و شاعری رو آورد . ابتدا بهجت را به عنوان نام شعری ( تخلص ) برگزید ، ولی سرانجام شهریار را انتخاب کرد . شهریار به دو زبان فارسی و آذری ( ترکی ) شعر می سرود . منظومه ی « حیدربابا » معروف ترین شعر ترکی است . او در سال ۱۳۶۷ در تهران درگذشت و در مقبرة الشعرای تبریز به خاک سپرده شد.


 

تاریخ ادبیات درس 11 فارسی ((پایه ششم))

سلمان هراتی (1365 - 1338 ه . ش):

سلمان هراتی ( آذرپاد ) ، شاعر معاصر ، از سال ۱۳۵۲ به نوشتن روی آورد . وی با شعر ارزشی انقلاب ، پیوندی ناگسستنی داشت . از سلمان هراتی سه مجموعه به نام های «از این ستاره» « از آسمان سبز » و « دری به خانه ی خورشید » به چاپ رسیده است .


 

تاریخ ادبیات درس 10 فارسی ((پایه ششم))

مثنوی معنوی 

نام کتابی است ، سروده ی «جلال الدین محمد بلخی» (مولوی ، مولانا) در قرن هفتم ، شامل 6 دفتر و 26 هزار بیت.


 

تاریخ ادبیات درس 9 فارسی ((پایه ششم))

علی اکبر دهخدا (1334- 1275)

دانشمند ، لغت شناس و نویسنده ی معروف قرن چهاردهم هجری قمری است . برخی آثار او عبارت است از : لغت نامه ، اَمثال وحكمه ، ترجمه ی روح القوانين » ، تصحیح دیوان منوچهری و تصحیح دیوان حافظ.


لغت نامه

بزرگترین و مهم ترین اثر علی اکبر دهخداست . بیش از ۴۰ سال از عمر او ، صرف آن شد . لغت نامه در حقیقت دایرة المعارفی در ۱۶ جلد است و شامل شرح و معنی واژگان آثار ادبی و تاریخی زبان فارسی است .


مصطفی علی پور

متولد ۱۳۴۰ ( معاصر ) ، نویسنده و شاعر و مدرس دانشگاه است . برخی از آثار وی عبارتند از : « ساختار زبان شعر امروز»، « از گلوی کوچک رود» و «تا صبح دَمان»

تاریخ ادبیات درس 8 فارسی ((پایه ششم))

دریاقلی سورانی (1383-1355 ه . ق)

یکی از دلیر مردانی بود که در جریان حمله ی دشمن بعثی به ایران ، متوجه نقشه ی پلید آنان برای حمله به ایران شد . وی با شجاعت و فداکاری خویش ، خبر حمله و نقشهی دشمن را به پایگاه نیروهای ارتش و سپاه رساند و با این عمل به موقع ، سبب نا کامی نیروهای عراقی در تصرف آبادان گردید . عزم و دلیری وی مانع سقوط آبادان شد .


 

سید حسن حسینی (1383- 1355 ه . ق)

شاعر انقلاب اسلامی ، مجموعه شعرهای دهم صدا با حلق اسماعیل » و « گنجشک و جبرئیل ، از آثار اوست


 

تاریخ ادبیات درس 6 فارسی ((پایه ششم))

نادر ابراهیمی (1387-1315)=

 نویسنده و سینماگر معاصر است . نخستین کتابش را به اسم « خانه ای برای شبه در سال ۱۳۶۱ نوشت . مجموعه های « کلاغ ها و سنجاب » ، « دور از خانه ، « قصه های ریحانه خانم » ، « قصه های سار و سيبه و نوسازی حکایت های خوب قدیم برای کودکانه را در مورد کودکان و نوجوانان نوشت . پس از انقلاب زندگی امام خمینی را با نام « سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما آمد » نوشت.


محمد غزالی (505-450 ه . ق) :

از دانشمندان قرن پنجم و دوره سلجوقی است . وی در فقه و حکمت و کلام ، سرآمد روزگار خویش بود . پدرش مردی بافنده بود و برخی لقب غزالی را به مناسبت پیشه ی او می دانند . از آثار او می توان به « کیمیای سعادت» « النصيحة الملوک » و « احیاء علوم الدين » اشاره کرد .

تاریخ ادبیات درس 5 فارسی ((پایه ششم))

شاهنامه:

اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی ، یکی از بزرگترین حماسه های جهان و شاهکار حماسه ی ملی ایرانیان است شاهنامه اثری است منظوم که شامل پنجاه هزار بیت است و سرودن آن حدود سی سال طول کشیده است فردوسی ، خود دربارهی شاهنامه می گوید : من این نامه فرخ گرفتم به فال همه رنج بردم به بسیار سال


دوستان همدل :

داستان «دوستان همدل » از مجموعه داستان « جایزه » نوشتهی محمدرضا سرشار ( رهگذر ) آمده است.

تاریخ ادبیات درس 4 فارسی ((پایه ششم))

گلستان:

کتابی است نوشته ی شاعر و نویسنده ی معروف ایرانی شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی این کتاب شامل یک مقدمه و و هشت باب است که موضوعات آن عبارت اند از : باب اول : در سیرت پادشاهان باب دوم : در اخلاق درویشان ، باب سوم : در فضیلت قناعت ، باب چہارم : در فواید خاموشی ، باب پنجم : در عشق و جوانی ، باب ششم : در ضعف و پیری ، باب هفتم : در تأثیر تربیت ، باب هشتم : در آداب صحبت.

تاریخ ادبیات درس 3 فارسی ((پایه ششم))

واعظ کاشفی (910-840 ه.ق) :

حسین بن علی بیہقی سبزواری واعظ ملقب به کمال الدین ، دانشمند ، واعظ و نویسنده ی معروف قرن نهم در سبزوار بود . وی در علوم دینی و معارف الهی و ریاضیات و نجوم مهارت داشت . کتاب انوار سهیلی «روضة الشهدا » و « فتوت نامه ی سلطانی » از آثار اوست .


نظامی گنجه ای (گنجوی) :

. جمال الدین ابومحمد الياس بن يوسف بن زکی متخلص به نظامی شاعر و داستان سرای ایرانی و پارسی گوی قرن ششم هجری ( دوازدهم میلادی ) که به عنوان پیشوای داستان سرایی در ادب فارسی شناخته شده است . « مخزن الاسرار » ، « لیلی و مجنون » و « خسرو و شیرین » از آثار اوست .

تاریخ ادبیات درس 2 فارسی ((پایه ششم))

ابوالقاسم حالت (شاعر معاصر):

از سال 1314 به شعر و شاعری روی آورد و در زمینه ی موسیقی اصیل ایرانی فعالیت داشت. وی سراینده ی نخستین سرود جمهوری اسلامی ایران بود. «دیوان حالت» از جمله آثار اوست که این اثر نمایانگر عمق دانش ادبی وی است.


سندباد نامه:

سندبادنامه یا «کتاب حکیم سندبادنامه» نوشته ی محمد بن علی ظهیری سمرقندی است. داستانی قدیمی است که این داستان را از موضوعات سندباد، حکیم هندی می دانسته اند.

تاریخ ادبیات درس 1 فارسی ((پایه ششم))

شیخ محمود شبستری (قرن هشتم):

از عارفان مشهور ایرانی است که نوشته ها و سروده هایی در زمینه ی عرفان اسلامی دارد. معروف ترین اثری شعری او مثنوی (گلشن راز) است.


ابوعلی بلعمی (قرن چهارم):

وی از بزرگان و نویسندگان تاریخ زبان و ادب فارسی بود. بلعمی روزگاری را به وزارت سامانیان سپری کرد. ترجمه ی تاریخ طبری و تالیف آن به زبان فارسی از آثار اوست. 


سعدی (قرن هفتم):

سعدی، از بزرگ ترین شاعران و نویسندگان ایران است. آثار وی عبارتند از: 1- بوستان به نظم شعر 2- گلستان 3- دیوان اشعار

کتاب «گلستان» حاصل تجربیات او از سفر هایش و کتاب «بوستان» در موضوعات: اخلاق ، تربیت ، سیاسی و اجتماعیات است.

فهرست مطالب|معنی کلمات فارسی| پایه ششم

معنی کلمات فارسی درس 17 ((پایه ششم)) 
معنی کلمات فارسی درس 16 ((پایه ششم)) 
معنی کلمات فارسی درس 15 ((پایه ششم))
معنی کلمات فارسی درس 14 ((پایه ششم)) 
معنی کلمات فارسی درس 12 ((پایه ششم)) 
معنی کلمات فارسی درس 11 ((پایه ششم))
معنی کلمات فارسی درس 10 ((پایه ششم)) 
معنی کلمات فارسی درس 9 ((پایه ششم)) 
معنی کلمات فارسی درس 8 ((پایه ششم)) 
معنی کلمات فارسی درس 6 ((پایه ششم)) 
معنی کلمات فارسی درس 5 ((پایه ششم))
معنی کلمات فارسی درس 4 ((پایه ششم))
معنی کلمات فارسی درس 3 ((پایه ششم))
معنی کلمات فارسی درس 2 ((پایه ششم)) 
معنی کلمات فارسی درس 1 ((پایه ششم)) 

معنی کلمات فارسی درس 17 ((پایه ششم))

ستاره ی روشن

مصطفی: برگزیده و پاک

حکما: دانشمندان

دریغ: افسوس

نمودی: نشان دادی

عزوجل: عزیز بزگوار

کردار: رفتار

زینهار: آگاه باش

پارسا: پرهیزگار

هلاک: نابودی

بند گران: ریسمان سنگین

ستوده: پسندیده

زاد: سن

حرمت: آبرو

آوای گنجشکان

طبع: ذات

مُدّعی: ادعا کننده

خُلق: خوی

حصیر: نوعی فرش

قید: بند

محفل: مجلس

نیایش

بَصَر: بینایی

فرجام: پایان

معنی کلمات فارسی درس 16 ((پایه ششم))

آداب مطالعه

احوال: جمع حال

عجایب: شگفتی ها

گشاده: باز

محنت: رنج

تسلی: آرامش دادن

زوال: نابودی

ملک: پادشاهی

سلاطین: پادشاهان

عبرت گرفتن: پند گرفتن

تعالی: برتر

ثابت: پابرجا

چست: چابک

لایق: سزاوار

راغب: مایل

طعام: غذا

اعتدال: میانه روی

گزاف: دروغ

به گیتی به از راستی پیشه نیست

گیتی: جهان

پیشه: کار

بتر: بدتر

بی فروغ: تاریک

خیره: بی پروا

دروغ آزمای: دروغگو

معنی کلمات فارسی درس 15 ((پایه ششم))

میوه ی هنر

جور: ستم

زار: گریه

بیخ: ریشه

تیشه: ابزار آهنی نجاران

جرم: گناه

بَس: کافی

موسم: هنگام

بار: میوه

توده: جمع کردن

هیمه: هیزم

برافروخت: روشن کرد

بگریست: گریه کرد

آوَخ: دریغ

آتشگر: روشن کننده ی آتش

گیتی: دنیا

اِدبار: بدبختی

خوار: پست و حقیر

افلاطون و مرد جاهل

جاهل: نادان

حکیم: دانشمند

دلتنگ: اندوهگین

لیکن: امّا

بستاید: ستایش کند.

معنی کلمات فارسی درس 14 ((پایه ششم))

عمر گرانمایه

سلطان: پادشاه

توانگر: ثروتمند

درویش: فقیر

مشقت: سختی

برهی: خلاص شوی

مذلت: خواری و پستی

کمر بستن: کنایه از آماده ی کاری شدن

زرین: طلایی

به خدمت ایستادن: انجام دادن خدمت

تفته: داغ

دست بر سینه: خدمتگزاری

گران مایه: با ارزش

صرف کردن: خرج کردن

صیف: تابستان

شتا: زمستان

خیره: بی پروا

راز زندگی

دل گرفته: ناراحت

پیاده و سوار

بزاز: پارچه فروش

آبادی: ده

ثواب: کار خوب

سربار: بار اضافی

معنی کلمات فارسی درس 12 ((پایه ششم))

دوستی و مشاوره

ناگزیر: ناچار

مردمی: انسانیت

احسان: خوبی

سازگاری: موافق بودن

مشفق: دلسوز

یکدل: صمیمیمی

مشاورت: هم فکری

تمام عقلی: کسی که عقلش کامل است.

نیازموده: آزمایش نکرده

ولایت: شهرستان

تدبیر: اندیشه

تیزتر: قوی تر

متفق: هماهنگ

فضیلت: برتری

مهمی: کار مهم

ضعیف رایی: سستی اندیشه

شیر خدا

الفت: دوستی

اسرار: رازها

محرم: رازدار

شنفه: شنیده

مناجات: راز و نیاز کردن با خدا

دُر: مروارید

آویزه: گوشواره

مدهوش: بیهوش

آفاق: افق ها

خفت: خوابید

ولا: ولایت

معنی کلمات فارسی درس 11 ((پایه ششم))

شهدا خورشیدند

حادثه: پیشامد تازه

بوعلی و بهمنیار

استعداد: توانایی

کم نظیر: کم مانند

خلاق: سازنده

سرآمد: برجسته

پیغمبر: پیام آور

برخیز: بلند شو

طب: پزشکی

اصرار: پا فشاری

بالاخره: سرانجام

طاقت: توانایی

پیرو: طرفدار

معنی کلمات فارسی درس 10 ((پایه ششم))

عطار و جلال الدین محمد

حسابی: کاملا

هیجان انگیز: شور انگیز

بلخ: از شهر های خراسان قدیم

زادگاه: محل تولد

دل تنگ: اندوهگین

ماشاالله: آنچه خدا خواست.

بدرقه: همراهی

اندک: کم

درخت علم

حاکم: فرمانروا

تمسخر: مسخره کردن

شیخ: سالمند

سلیم: سالم

علیم: بسیار دانا

صورت: شکل

شاخ: شاخه ی درخت

بحر: دریا

سَحاب: ابر

بقا: همیشگی

معنی کلمات فارسی درس 9 ((پایه ششم))

رنج هایی کشیده ام که مپرس

خنجر: شمیشیر کوتاه و نوک تیز

آیات: نشانه ها

دار و ندار: مال و ثروت

تعلیم: یاددادن

فراگرفتن: یاد گرفتن

معلومات: اطلاعات

مفضل: کامل

شهرت: معروفیت

باور: عقیده

عظیم: بزرگ

مراجعه کنندگان: بازگشتن

تالیف: نوشتن کتاب

طرز: شیوه

تفلفظ: سخن گفتن

متون: نوشته ها

مُعتبر: ارزشمند

طب: پزشکی

غفلت: بی خبری

درگذشت: فوت کرد

به تدریج: کم کم

نَقل: بیان سخن

تاخیر: درنگ کردن

رحلت: درگذشت

مظلومیت: بی گناهی

ظالمین: ستمگران

سرشار: پر

باران

حاجت: نیازمندی

مرحمت: مهربانی

بذر: دانه

اجابت: پاسخ دادن

قامت: قد

معنی کلمات فارسی درس 8 ((پایه ششم))

دریاقلی

جان فشانی: فدا کردن جان

محدود: اندک

جوامع: جامعه ها

ارج: ارزش

دلاور: دلیر

چلّه: زه کمان

پاسداری: محافظت

نام آوران: افراد معروف و مشهور

بی شمار: بی حساب

پرورانده: پرورش داده

مقدس: پاک و پاکیزه

تحمیلی: اجباری

سقوط: افتادن

اوراق: جمع ورق

اوراق فروشی: مکانی که در آن پاره های اتومبیل یا وسایل دیگر فروخته می شود.

خردسال: کودک

گورستان: قبرستان

فرسوده: کهنه

اِشغال: جایی را تصرف کردن

وحشیانه: وحشی وار

دیار: شهر

همّت: قصد

میهن: وطن

درنگ: توقّف

تن به تن: نفر به نفر

وُسعت: پهناور

تلفظ: سخن گفتن

خروشان: پرخروش

نابرابر: نا مساوی

ناکام: محروم

تندگویان

خاندان: خانواده

زینت: آرایش

ساعی: سعی کننده

متدین: دین دار

جُرم: گناه

انتشار: شیوع

محبوب: دوست داشتنی

تبعید: دور کردن

تحقّق: درست شدن

نلاوت: خواندن

رشخند کردن: مسخره کردن

معنی کلمات فارسی درس 6 ((پایه ششم))

ای وطن

مایه: موجب

صادقانه: از روی راستی

جان‌پناه: پناه جان

جاودانه: همیشگی

رویش: روییدن

غرور: به خود بالیدن

 همه از خاک پاک ایرانیم

اشرف: گرامی‌تر

اَنجب: ارجمند‌تر

ملل: ملت ها

دوران: روزگار

طفولیت: کودکی

حب الوطن: میهن دوستی

یقیناً:  قطعاً

رایگان: مُفت

معنی کلمات فارسی درس 5 ((پایه ششم))

هفت خان رستم

خان: مرحله

تیغ: شمشیر

اهریمنی: شیطانی

دیوان: جمع دیو

بند: اسارت

یال: مو های بلند پشت گردن اسب

پیکار: جنگ

قوی پنجه: زورمند

می درد: پاره می کند‌.

تیمار کردن: غمخواری

نخجیر: شکار

بدین سان: به این گونه

فرجام: پایان

کوفتن: کوبیدن

دیده: چشم

به تنگ می آید: کنایه از خسته می شود

سهمگین: ترسناک

اهریمن: دشمن

بر: سینه

نیرنگ: فریب

خم کمند: گره

کمند: طناب

جادُوان: جادوگران

چیره: پیروز

به کردار: مثل

یزدان: خدا

ز بهر: به خاطر

نیایش: راز و نیاز با خدا

داور: قاضی

دادگر: عادل

گُرد: شجاع

دستگاه: شکوه

آذرگشسب: آتش تند و تیز

پرخاش: درشتی

چاک چاک: پاره پاره

دوستان همدل

غریب: ناآشنا

همهمه: سروصدا

ذوق‌زده: خیلی خوشحال

کشان کشان: به‌زور

هورا: فریاد شادی

ناپسند: زشت

غریبی: بیگانه بودن

تندی: خشم

معنی کلمات فارسی درس 4 ((پایه ششم))

داستان من و شما

فراز و فرود: بلندی و پستی

شور: هیجان

نسل: نژاد

آوا: آواز

نغمه: آواز

پرورده: پرورش‌یافته

اعتبار: آبرو

عظمت: بزرگی

مقصود: هدف

گمان: حدس

شکوه: هیبت

شوکت: بزرگواری

سند: مدرک

درک: فهم

شاهد: گواه

تاخته اند: حمله کرده اند.

استوار: پابرجا

توان: نیرو

سلیقه: ذوق

چندگانگی: چند شکل بودن

پاره ای: بخشی

علم و عمل

سعی: تلاش

اندوخت: جمع کرد

محقق: پژوهشگر

چارپا: حیوان بارکش

تهی مغز: نادان

هیزم: چوب خشک

معنی کلمات فارسی درس 3 ((پایه ششم))

هوشیاری

تاختن: دویدن

کمند: طناب

باز: پرنده ای شکاری با چنگال های قوی و منقاری کوتاه و محکم.

مَلِک: پادشاه

چیره: پیروز

مَرکب: اسب

پیمودن:، طی کردن

جام: پیاله

تَرک: کسی که پشت سر سوار می نشیند

آزرده خاطر: رنجیده

مالامال: پر

هلاک: نابودی

رکاب‌دار:، پیاده ای که همراه سوار راه میرود.

بی درنگ: فوری

مجال: فرصت

سخن

صواب: درست

ارچه: اگرچه

زلال: صاف

ملال: بیزاری

گزیده: پسندیده

دُر: مروارید

لاف‌زدن: گزافه گویی

دماغ پرور: خوش‌بو

خرمن: مقدار انبوهی از چیزی

معنی کلمات فارسی درس 2 ((پایه ششم))

پنجره های شناخت

خلق: آفریده

خلقت: آفرینش

عجله: شتاب

درنگ: صبر

سپری شد: طی شد

آفرینش: خلقت

برخاست: بلند شد

رنگ و بو: رونق

باور: یقین

اخلاق: رفتار خوب

احسان: خوبی

خودبینی: غرور

پیشه: کار

لابد: انگار

نمایان: آشکار

دیدگاه: نظر

بحث: گفت و گو

شباهت: همانند بودن

نهراسیم: نترسیم

ای مادر عزیز

صفا: صمیمیت

هم پایه: هم رتبه

سَرا: خانه

مهر: محبت

سَهل: آسان

مایه: موجب

رضا: رضایت

هدهد

احوال پرسی: پرسیدن حال کسی

مغرور: متکبّر

حواس: جمع حس

می رمید: فرار می کرد

طمع: حرص

هدهد: پوپک

خطا: اشتباه

معنی کلمات فارسی درس 1 ((پایه ششم))

ستایش

فکرت: اندیشه

فضل: احسان

فیض: بخشش

گلشن: گلزار

جمله: همه

فروغ: روشنایی

دیده: چشم

تجّلی: پیدا شدن

تعالی: بلند مرتبه

معرفت آفریدگار

معرفت: شناخت به علم و دانش

خلق: آفریده

خالق: خداوند

سپاس داری: شکر گزاری

مخلوق: موجودات

غفلت: بی خبری

مَرغ: چمن

مرغزار: چمنزار

زار: ناتوان

ربیع: بهار

محبت

مشاجره: دعوا کردن

لغزید: سُر خورد

غرق: فرو رفتن

حَک: خراشیدن

تندباد: بادتند

فهرست مطالب جزوه مطالعات اجتماعی ((پایه ششم))

 

جزوه مطالعات اجتماعی درس 24 ((پایه ششم))
جزوه مطالعات اجتماعی درس 23 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 21 ((پایه ششم))
جزوه مطالعات اجتماعی درس 19 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 18 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 17 ((پایه ششم))
جزوه مطالعات اجتماعی درس 16 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 15 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 14 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 13 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 12 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 11 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 10 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 9 ((پایه ششم))
جزوه مطالعات اجتماعی درس 8 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 7 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 6 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 5 ((پایه ششم))
جزوه مطالعات اجتماعی درس 4 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 3 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 2 ((پایه ششم)) 
جزوه مطالعات اجتماعی درس 1 ((پایه ششم)) 

جزوه مطالعات اجتماعی درس 24 ((پایه ششم))

درس 24= خرمشهر در دامان میهن

 

- بسیج: به نیرو های مردمی بسیج می گویند.

- خرمشهر در تاریخ سوم خرداد 1361 در عملیات بیت المقدس از چنگال دشمن آزاد شد.

جزوه مطالعات اجتماعی درس 23 ((پایه ششم))

درس۲۳= خرمشهر درچنگال دشمن


- جنگ تحمیلی بین ایران و عراق در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ اتفاق افتاد.

 


علت های حمله ی نظامی عراق به ایران

1- پس از انقلاب اسلامی، مردم ایران سرنوشت خود را به دست گرفتند و کشورهای استعمارگر متوجه شدند که منافع آنها در ایران قطع شده است.

۲- با تشکیل جمهوری اسلامی، ایران پاور مظلومان از جمله مردم فلسطین شد و همین موضوع برای دشمنان خوشایند نبود.

3- اوایل پیروزی انقلاب، سپاه پاسداران تازه شکل گرفته بود و ارتش و سپاه آمادگی لازم و کافی برای دفاع را نداشتند و صدام، حاکم ستمگر عراق از این اوضاع سوء استفاده کرد و حمله ی نظامی را به ایران آغاز کرد.



- خرمشهر از شهرهای زیبای جنوب غربی ایران در منطقه ی خلیج فارس است و این بندر در محل برخورد رود کارون و اروندرود قرار دارد. نزدیک ترین شهر به خرمشهر، آبادان است.

- در زمان سقوط خرمشهر فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، محمد جهان آرا بود.

جزوه مطالعات اجتماعی درس 21 ((پایه ششم))

درس 21= استعمار چیست؟

 

عواملی که باعث قدرتمند شدن اروپاییان شد
 

١- انتقال علوم و فنون از جهان اسلام به اروپا

۲- رونق تجارت و بازرگانی در اروپا

٣- پیشرفت علم و هنر در اروپا

۴- اکتشافات جغرافیایی و آغاز استعمارگری توسط اروپاییان

- اروپاییان از طریق دریای مدیترانه و شمال آفریقا، محصولاتی نظیر شکر، قهوه، کاغذ، قطب نما، داروی گیاهی و ادویه را از مسلمانان خریداری می کردند.

- تجارت موجب شد ثروت اروپاییان بیشتر شود و شهر و شهرنشینی رشد کرده و شکل زندگی مردم تغییر کند.

- دستگاه چاپ به وسیله ی گوتنبرگ و تلسکوپ به وسیله ی گالیله اختراع شد.

- دو علم جغرافیا و ستاره شناسی (نجوم) مورد علاقه و توجه اروپاییان قرار گرفت و این دو علم به شناخت سرزمین ها و راه های دریایی و تجارت کمک می کرد.

- اروپاییان از نقشه های جغرافیدانان مسلمان، قطب نما و شیوه های کشتی سازی آنها استفاده کردند و توانستند کشتی های محکم تر و پرسرعت تری بسازند و در دریانوردی مهارت پیدا کرده و سرزمین های جدیدی را کشف کردند.

- پرتغالی ها و اسپانیایی ها در کشف سرزمین های جدید پیشگام بودند.

- کلمه ی استعمار به معنی آباد کردن است.

- استعمارگر: اگر کشوری به بهانه ی آباد کردن در کشورهای دیگر دخالت و نفوذ کند تا منابع و ثروت آن کشور را غارت کند به آن کشور استعمارگر می گویند.

- مستعمرہ: به سرزمینهایی که استقلال سیاسی و اقتصادی نداشته باشند و تابع حکومت استعمارگر باشند، «مستعمره» می گویند

جزوه مطالعات اجتماعی درس 19 ((پایه ششم))

درس 19= همسایگان ما

- مرز: خط مشخصی است که کشوری را از کشور دیگر جدا می کند.

مراحل تعیین مرز

الف) توافق کشورها بر سر خطوط مرزی

ب) ترسیم این خطوط توسط نقشه کش ها

ج) علامت گذاری روی این خطوط طبق نقشه ی ترسیم شده به وسیله ی میله ها یا تیرک ها
 

انواع خطوط مرزی


مرز زمینی: با خط مشخصی کشوری از کشور دیگر جدا می شود و می تواند این مرز کوه، بیابان و یا دشت باشد.

مرز هوایی: یک دیوار فرضی در بالای مرزهای زمینی است.

مرز آبی: میتواند یک رود یا رودخانه و یا دریا باشد.

ایران طولانی ترین مرز را با کشور عراق و کوتاه ترین مرز را با کشور ارمنستان دارد.

 

روابط با همسایگان

1- روابط بازرگانی: یعنی ما به این کشورها کالاهایی را صادر و یا کالاهایی را از آنها می خریم و وارد می کنیم.

۲- روابط فرهنگی: سفر به کشورهای همسایه برای زیارت و با دیدن آثار تاریخی آن جا.

 

شباهت های ما و همسایگان


الف) دین مردم همه ی کشورهای همسایه ی ایران به جز ارمنستان مسلمان هستند.

ب) زبان: در کشوری مانند افغانستان زبان فارسی رایج است و مردم کشورهای افغانستان و پاکستان به زبان و ادبیات فارسی علاقه مندند.

- نوروز یکی از جشن های کهن ایران باستان است که در کشورهای دیگر از جمله افغانستان، پاکستان، ترکمنستان و بخشی از ترکیه نیز جشن گرفته میشود.

- در پاکستان نوروز را «عالم افروز» می نامند.

- دو عید فطر و عید قربان از جمله اعیاد دینی مردم کشورهای همسایه ی ماست که به صورت باشکوه برگزار میشود

جزوه مطالعات اجتماعی درس 18 ((پایه ششم))

درس 18=دریا، نعمت خداوندی


- یکی از مهم ترین دلایل اهمیت خلیج فارس، وجود منابع سرشار نفت و گاز است. مقدار این منابع در خلیج فارس آنقدر زیاد است که به این منطقه انبار نفت جهان می گویند.

- دریای خزر نیز دارای منابع نفت و گاز است.

- میگو یکی از آبزیان مهم دریاهای جنوب است که با نزدیک شدن به ماه مهر، ماهیگیران جنوب، خود را برای صید میگو آماده می کنند.

- دریای خزر بزرگترین منبع ماهیان خاویاری در جهان است.

- خاویار یا تخم ماهیان خاویاری دریای خزر به مروارید سیاه مشهور و از گران ترین غذاهای جهان است.

- صید ماهی در دریا از اوایل بهار تا اوایل پاییز ممنوع است چون فصل تخم ریزی ماهیان می باشد. ماهیان خاویاری عبارتند از: تاس ماهی، اوزون برون، دراکول و فیل ماهی ماهی های دریای خزر عبارتند از: ماهی کولی، ماهی سفید، سوف، کپور، کفال و کیلکا ماهیهای خلیج فارس و دریای عمان عبارتند از: سُرخو، سنگسر، زبیده، قباد، شوریده، میگو و ماهی شیر
 

استفاده های دیگر از دریاها

1- دریا و بازرگانی

- صادرات و واردات از طریق بندرها

- بارگیری و باراندازی کالاهای کشتی در بندرها

- تولید انواع کشتی های ماهیگیری، تفریحی، تجاری و نفتکش در کارخانه های کشتی سازی مثل کارخانه های کشتی سازی و لنج سازی در اطراف بندرعباس، بوشهر و چابهار در جنوب و نکا در سواحل دریای خزر


 

۲- دریا و گردشگری: همه ساله عده ی زیادی از مردم کشور ما برای تفریح و گذراندن تعطیلات به سواحل شمالی و جنوبی ایران و جزایر قشم، بندرعباس و چابهار می روند.

- خلیج فارس و دریای عمان از بزرگترین زیستگاه های موجودات دریایی از جمله مرجان ها، صدف ها، دلفین ها و نهنگ ها هستند

جزوه مطالعات اجتماعی درس 17 ((پایه ششم))

درس 17=ویژگی های دریاهای ایران


- دريا: دریاها گودال های پر از آبی هستند که به اقیانوسها راه دارند.

- اقیانوس: اقیانوس ها پهنه های بسیار بزرگ آبی روی کره ی زمین هستند.

- نام های دریای خزر در طول تاریخ: دریای گیلان، دریای مازندران، دریای قزوین، دریای گرگان و ... ، در نقشه های خارجی دریای کاسپین نامیده میشود.

- میزان شوری آب دریای خزر از دیگر دریاها و اقیانوس ها کمتر است.

- رودهایی که به دریای خزر میریزند: رود گرگان، هراز، چالوس و سفیدرود

- خلیج: به پیشروی آب دریاها در خشکی «خليج» می گویند.

- ساحل خلیج فارس از دهانه ی اروندرود تا بندرعباس امتداد یافته است.

- خور: در کناره های خلیج فارس بریدگیهای عمیقی وجود دارد که ساکنان اطراف به آن ها «خور» می گویند. این خورها برای ایجاد بندر و پهلو گرفتن کشتی ها بسیار مناسب هستند.

- شوری آب خلیج فارس از دریای عمان بیشتر است. اما عمق آن از دریای عمان کمتر است.

- ساحل دریای عمان از بندرعباس تا بندر گواتر امتداد دارد و دریای عمان به اقیانوس هند راه دارد.

- تنگه: به آبراهه ای که در دریا را به هم وصل می کند، «تنگه» می گویند. رودهایی که به خلیج فارس می ریزند: رود شور، رود مند، رود هندیجان، رود جراحی و اروند رود رودی که به دریای عمان میریزد: رود سرباز

- جزیره های خلیج فارس: قشم (بزرگترین جزیره)، کیش، تنب کوچک و بزرگ، ابوموسی، هندورابی و ...

- ایران از طریق خلیج فارس با کشورهای امارات، قطر، بحرین و کویت همسایه است

جزوه مطالعات اجتماعی درس 16 ((پایه ششم))

درس 16= لباس، از تولید تا مصرف  


- تولید انبوه: تولید یک کالا به یک شکل و به تعداد زیاد است.

- خط تولید: همه ی کسانی که در کارگاه مشغول به کار هستند، بخشی از کار تولید را انجام میدهند تا کالا به صورت نهایی آماده شود. به این همکاری «خط تولید می گویند.

- لباس باید پوشش مناسب را برای زن یا مرد مسلمان فراهم

- رعایت حجاب و عفاف، موجب وقار و متانت شخص میشود.

- لباسی که انتخاب می کنیم باید ویژگی های زیر را داشته باشد:

1- متناسب با باورهای دینی

۲- کیفیت خوب داشته باشد.

٣- قیمت مناسب داشته باشد. یعنی با بودجه ی ما تناسب داشته باشد.

- بودجه یعنی درآمد و هزینه و یعنی مقدار پولی که می توانیم برای انجام یک کار یا خرید یک چیز بپردازیم

جزوه مطالعات اجتماعی درس 15 ((پایه ششم))

درس 15= انواع لباس

- گروه های مختلف اجتماعی و شغلی هر کدام لباس های مخصوصی به تن می کنند که لباس های این گروه ها بسته به کار و نقش آنها در اجتماع، متفاوت است.



- پوشاک مردم مانند نواحی مختلف آب و هوایی از نظر شکل، جنس و رنگ با هم فرق می کند.

- در کشور پهناور ما اقوام مختلفی مانند فارس، ترک، ٹر، گیلک، کرد، بلوچ و ... زندگی می کنند. که هر یک از این اقوام لباس های مخصوص به خود دارند.   


- نمونه ی لباس های محلی در موزه ی مردم شناسی نگهداری میشوند.

- در دوره های مختلف مردان ایرانی همواره سرپوش داشته اند و این سرپوش تاج، انواع کلاه، عمّامه، دستار و مانند آن بوده است

جزوه مطالعات اجتماعی درس 14 ((پایه ششم))

درس 14=برنامه ریزی برای اوقات فراغت  


- اوقات فراغت: انسان ها، اغلب اوقات خود را برای کار با تحصیل یا وظایف و تکالیفی که بر عهده دارند، صرف می کنند. به اوقاتی که فرد از این کارها آسوده است، «اوقات فراغت» می گویند.

در گذشته ی نه چندان دور، مردم با شرکت در مراسم و جشن ها، شرکت در مسابقات زورآزمایی و تیراندازی، مجالس نقالی و بازی های گروهی خود را سرگرم و اوقات فراغت خود را پر می کرده اند.

- در گذشته، بچه ها بیشتر بازی های گروهی انجام میدادند و این بازیها اغلب جنبه ی حرکتی با قدرتی داشتند. امروزه بازی های رایانه ای بین بچه ها رواج پیدا کرده است.

نمونه هایی از مکان های عمومی گذران اوقات فراغت

کتابخانه های عمومی

بوستانها (پارکها)

باشگاه های ورزشی  

سالن های تئاتر و سینما

نمایشگاه ها

- هر یک از مکان های گذراندن اوقات فراغت، مقررات مخصوص به خود را دارد که باید این مقررات را رعایت کنیم.

جزوه مطالعات اجتماعی درس 13 ((پایه ششم))

درس 13=برنامه ی روزانه ی متعادل


- وقت یا اوقات: زندگی انسان، مدت زمانی است که در اختیار دارد. این زمان به ثانیه ها و روزها و هفته ها و سال ها تقسیم شده است که در اصطلاح به آن «وقت» یا «اوقات» می گویند.
- برای رسم نمودار زمانی زندگی روزانه، ابتدا یک دایره رسم کرده و آن را به ۲۴ قسمت مساوی تقسیم می کنیم که هر قسمت نشان دهنده ی یک ساعت است سپس فعالیت های یک شبانه روز خود را در آن در نظر میگیریم.  


- برنامه ی متعادل: در برنامه ی متعادل، استراحت و خواب، درس خواندن، عبادت کردن و تفریح و سرگرمی به اندازه ی کافی وجود دارد و هر کاری در موقع مناسب انجام میشود.

- کم خوابی موجب خستگی، بداخلاقی و گندی یادگیری می شود.

جزوه مطالعات اجتماعی درس 12 ((پایه ششم))

درس 12=چرا فرهنگ و هنر در دوره ی صفویه شکوفا شد؟


- مؤسس سلسله ی صفویه شاه اسماعیل بود.

- مشہور ترین پادشاه صفوی شاه عباس اول است که اصفهان را به پایتختی انتخاب کرد.

- صفویان مذهب شیعه را مذهب رسمی کشور اعلام کردند.
 

دلایل گسترش هنر و معماری در دوره ی صفویه


۱- حکومت قدرتمند و یکپارچه: صفویان توانستند با دشمنان قدرتمند خود مثل عثمانی ها در غرب و ازبکان در شرق بجنگند و حکومتی قدرتمند به وجود آورند.

۲- رونق تجارت: در این زمان کالاهای صادراتی مهم ایران مانند ابریشم، پارچه های زربفت،سنگ های قیمتی و خشکبار از راه خشکی و دریا به کشورهای دیگر فرستاده میشد.   
 

۳- برقراری امنیت در راه ها و شهرها: حکومت صفویه به ساختن کاروانسراها و راهها اهمیت میداد. کاروانسراها محل استراحت و تأمین آذوقه ی مسافران و چهارپایان بودند و صفویان امنیت را در راهها و شهرها برقرار کردند.  


۴- حمایت از هنرمندان: حاکمان صفوی از هنرمندان و صنعتگران و دانشمندان حمایت می کردند و برای ساختن بناهای باشکوه، پول زیادی خرج می کردند.

- درآمد حکومت و مخارج شاه و درباریان از راه مالیات هایی که از ولایات می گرفتند، تأمین میشد.

- سفرنامه: بسیاری از جهانگردان، دیده ها و شنیده ها و خاطرات خود را از سفرهایشان می نوشتند و گاهی با نقاشی نیز تصویر می کردند. به این نوشته ها، «سفرنامه» می گویند

جزوه مطالعات اجتماعی درس 11 ((پایه ششم))

درس 11=اصفهان، نصف جهان

- شهر اصفهان، مرکز استان اصفهان است و این شهر در کوهپایه های زاگرس قرار دارد و رود زاید رود از وسط آن می گذرد.

- نقشه ی گردشگری: نقشه ای است که روی آن، مکان های دیدنی و آثار تاریخی نشان داده می شود
 


مکان های تاریخی و دیدنی اصفهان

ا- میدان امام (نقش جهان): به فرمان شاه عباس صفوی در مرکز شهر اصفهان ساخته شده است. بناهای بزرگ و باشکوهی از جمله: بازار قیصریه، مسجد شیخ لطف الله کاخ عالی قاپو و مسجد امام در اطراف این میدان قرار دارد .

٢- مسجد شیخ لطف الله: به فرمان شاه عباس ساخته شد تا شیخ لطف الله عالم بزرگ در آن نماز جماعت برگزار کند و به تربیت و تدریس شاگردان بپردازد.
- گنبد یکی از نشانه های معماری اسلامی است و گند این مسجد بسیار زیر است

٣- مسجد امام (مسجد جامع عباسی): از شاهکارهای معماری اسلامی است که چهار ایوان در چهار جهت جغرافیایی دارد و هر یک از مناره های آن بیش از ۴۰ متر ارتقاع دارد.

- همزمان با ساخته شدن این مسجد، معادن سنگ مرمر، اطراف این شهر کشف شده است.

- برخی کتیبه های مسجد امام به قلم استاد علیرضا عباسی نوشته شده است

۴- کاخ عالی قاپو: این کاخ در شش طبقه ساخته شده و حدود پنجاه اتاق دارد.

- شاه و درباریان از ایران این کاخ، چوگان بازی، جشن ها یا رژه های سربازان را در میدان امام تماشا می کردند.
 



- کتیبه: نوشته هایی روی سنگ، کاشی و مانند آن است.

جزوه مطالعات اجتماعی درس 10 ((پایه ششم))

درس 10=چه عواملی موجب گسترش علوم و فنون در دوره ی اسلامی شد؟

 

عوامل گسترش علوم و فنون در دوره ی اسلامی


1- آموزه های دین اسلام: مهمترین علت پیشرفت علمی مسلمانان، تعالیم دین اسلام بود.

۲- نیازهای جدید جوامع مسلمانان - مسلمانان برای تعیین جهت قبله، پی بردن به ساعت طلوع و غروب خورشید و تقویم و انجام دادن عبادت ها، کشتیرانی در دریا و ... به علم ریاضیات و ستاره شناسی نیاز داشتند.


- مسلمانان با اسطرلاب، موقعیت ستاره ها را مطالعه می کردند.

۳- ترجمه: مسلمانان آثار علمی ملت های دیگر مثل ایران و یونان را از زبان فارسی (پهلوی) و یونانی به زبان عربی ترجمه می کردند تا از آنها استفاده کنند.  


۴- حمایت فرمانروایان از دانشمندان

 

۵- تجارت و بازرگانی: هم از طریق راههای خشکی و هم دریایی رونق داشت.

 

۶- کاغذسازی: مسلمانان فن کاغذسازی را از چینی ها آموختند.

مراکز علمی جهان اسلام

۱- دانشگاه و کتابخانه: دانشگاه جندی شاپور در اهواز و در زمان ساسانیان و کتابخانهی بخارا در زمان سامانیان.

۲- نظاميه: مدارسی بودند که محل آموختن علم و زندگی بودند و حکومت خرج تحصیل و زندگی افراد آن را میداد و توسط وزیر معروف ایرانی خواجه نظام الملک تأسیس شد. - نظامیه های بغداد و نیشابور معروف بودند.

۳- رصدخانه: محل تحقیق درباره ی ستارگان بودند و در شهرهای ری، بغداد و اصفهان وجود داشت.

۴- بیمارستان: نخستین بیمارستان، بیمارستان و مدرسه ی پزشکی دانشگاه جندی شاپور و معروف ترین بیمارستان آن دوره، بیمارستانی بود که عضدالدوله دیلمی آن را در بغداد بنا کرد

جزوه مطالعات اجتماعی درس 9 ((پایه ششم))

درس 9=پیشرفت های علمی مسلمانان


- دین اسلام از سرزمین عربستان طلوع کرد و پیامبر اسلام، پس از هجرت از مکه به مدینه، حکومت اسلامی را تشکیل دادند.

- دین اسلام بين ملت های مختلف با فرهنگ ها و آداب و رسوم متفاوت گسترش یافت. مسلمانان تحت تأثیر قرآن و آموزه های دینی اسلام که به تفکر و آموختن علم اهمیت زیادی می داد در زمینه های مختلف پیشرفت کردند.

- در دوره ی اسلامی به دانشمندان، حکیم می گفتند چون آنها علوم مختلف را می دانستند و در چند علم، استاد بودند.

- خط زمان نشان میدهد که هر واقعه در چه زمانی اتفاق افتاده است.